سازمان حج و زیارت مؤسسه ای دولتی، مستقل و وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که بر اساس سیاست های مصوب نظام، اندیشه های امام راحل (ره)، رهنمودهای مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و رییس جمهور اداره می گردد.
اهداف کلی سازمان
سیاست گذاری، نظارت، هدایت و اداره امور حج و زیارت و عتبات عالیات در خارج از کشور و برقراری ارتباط با کشورهای اسلامی و مجامع بین المللی اسلامی در امر حج و زیارت و شناساندن ماهیت و ابعاد مختلف انقلاب اسلامی به حجاج.
وظایف سازمان:
- اجرای کلیه دستورات و ارشادات مقام معظم رهبری (مدظله العالی)
- تهیه و تدوین برنامه های راهبردی، سیاست ها، خط مشی ها و روش های اجرایی حج و زیارت جهت ارایه به شورای عالی حج و سایر مراجع ذیربط
- اداره امور حج، عمره و زیارت عتبات مقدس و اماکن متبرکه خارج از کشور با استفاده از نیروی انسانی متدین و کار آزموده و بهره گیری از آخرین فناوری های اطلاعات
- انجام پژوهش و اطلاع رسانی پیرامون مسایل فرهنگی، اجتماعی، خدماتی، رفاهی و سایر امور مربوط به حج و زیارت و نیز نظر سنجی از زایران و ارزشیابی و ارزیابی عملکرد سازمان ها، نهادها و بخش های مختلف دولتی و غیر دولتی مشمول و تهیه گزارش های لازم برای ارایه به مراجع ذیربط
- ایجاد ارتباط و هماهنگی با سازمان ها، دستگاه ها و نهادهای مسئول در امور حج و زیارت
- برنامه ریزی و اقدام در جهت ارتقای سطح مهارت، دانش و بصیرت دینی کارگزاران حج و زیارت به ویژه مسئولان کاروان ها و راهنمایان و نیز رسیدگی و نظارت بر امور مربوط به عملکرد آنان
- بررسی، صدور و لغو مجوز فعالیت دفاتر خدمات زیارتی و کاروان های حج تمتع بر اساس دستورالعمل های مربوطه و برخورد قانونی با افراد حقیقی و حقوقی غیر مجاز که خارج از ضوابط سازمان حج و زیارت عمل می کنند
- اهتمام برای حفظ عزت، منزلت و حقوق زایران ایرانی در خارج از کشور و اقدام لازم در مورد شکایات و اجرای مصوبات شورای عالی حج و زیارت و سایر مراجع قانونی
- نظارت بر حسن اجرای برنامه های زیارتی در کشورهای عربستان سعودی، عراق و سوریه
- ایجاد ارتباط با مقامات ذیربط کشورهای عربستان سعودی، عراق و سوریه با همکاری و هماهنگی نمایندگی های وزارت امور خارجه در کشورهای مذکور به منظور پیگیری مسایل و مشکلات حجاج و زایران ایرانی
- سازماندهی امور مربوط به زایران ایرانی مقیم خارج از کشور و نظارت بر حسن اجرای آن
- برنامه ریزی برای گسترش و تنوع خدمات بیمه و بهداشت و درمان حجاج و زایران
- مطالعه و بررسی راهکارهای استفاده از منابع و امکانات بخش غیر دولتی در زمینه های حج و زیارت
- انجام سایر وظایفی که به موجب قوانین و مقررات بر عهده سازمان قرار گرفته و یا خواهد گرفت
هدف و وظایف سازمانی سازمان حج و زیارت
الف- هدف
- سیاست گذاری، برنامه ریزی، نظارت، هدایت ، اجرا و اداره حج و زیارت در داخل و خارج از کشور
- برنامه ریزی جهت تحکیم مبانی ارزش های اسلامی از طریق ارتباط با سایر کشورها و ملل و مجامع اسلامی با رعایت چارچوب های قانونی و روش های متعارف
- برنامه ریزی و نظارت در زمینه برگزاری حج و زیارت به احسن وجه و گسترش آگاهی های عمومی و تخصصی در این مقوله
- ایفای نقش محوری بین دستگاه های مرتبط با عزیمت حجاج و زایران و انجام مذاکرات و مفاهمه با مقامات و سازمان های ذیربط داخل و خارج از کشور جهت ایجاد و جلب خدمات رفاهی و تسهیلات لازم برای حجاج و زایران و یا دست اندرکاران امور زیارتی در بخش های دولتی و خصوصی
- بهره برداری از امکانات و ظرفیت های موجود جهت ارایه خدمات رفاهی به حجاج و زایران در اخل و خارج از کشور
- نظارت بر عملکرد دفاتر مجاز فعال در زمینه ارایه خدمات به زایران و هم چنین نظارت بر فعالیت مدیران و عوامل کاروان های حج و سایر سفرهای زیارتی که با مجوز این سازمان فعالیت دارند
ب- وظایف اساسی
- اجرای کلیه رهنمودها و منویات و ارشادات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و سیاست های دولت محترم
- تهیه و تدوین برنامه های راهبردی، سیاست ها، خط مشی ها و روش های اجرایی جهت ارایه و اخذ مصوبه از شورای عالی حج و سایر مراجع ذیربط
- برنامه ریزی و اقدام در جهت آموزش و ارتقای سطح مهارت، دانش و بصیرت کارگزاران دولتی و خصوصی و نظارت بر عملکرد آنان و ارزیابی و اصلاح مداوم چرخه امور و برنامه ها با استفاده از دانش روز و تجربیات سازمان و انجام نظرسنجی های علمی و توسعه مشارکت کارگزاران
- انجام امور حج و عمره و زیارت عتبات مقدس و اماکن متبرکه خارج از کشور با استفاده از نیروی انسانی متدین و ماهر و بهره گیری از فناوری روز
- بررسی تقاضای کارگزاری و صدور، لغو و تعلیق مجوز فعالیت کارگزاران بر اساس دستورالعمل های مربوط ضمن تعقیب برنامه های حمایتی، هدایتی، نظارتی و رسیدگی به تخلفات کارگزاران ذیربط
- رسیدگی به انتقادات و شکایات زایران و مراجعان
- ارتباط و تعامل با دستگاه ها و نهادهای مسئول در امور حج و زیارت و سفرهای زیارتی
- اهتمام برای حفظ عزت، منزلت، کرامت و حقوق زایران ایرانی
- ارتباط و همکاری مؤثر با بعثه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در زمینه گسترش و تعمیق وظایف تبلیغی، سیاسی، فرهنگی و آموزشی
- برنامه ریزی جهت بکارگیری منابع مالی در اختیار امور حج و زیارت در زمینه تهیه و اجرای طرح ها و پروژه های اقتصادی از طریق تأسیس شرکت های تجاری، مشارکت و سرمایه گذاری در رابطه با احداث و یا خرید هتل، زایر سرا و مهمانسرا در شهرهای دارای اماکن زیارتی در داخل و خارج از کشور و مطالعه، بررسی و ایجاد سرویس حمل و نقل زمینی، هوایی و دریایی مورد نیاز و هم چنین مشارکت در امور بازرگانی مربوط به تهیه و تأمین ابزار و وسایل و مواد غذایی مورد نیاز برای اداره امور زایرانی در خارج از کشور
- ایجاد، راه اندازی و بهره برداری از سیستم های نوین فناوری اطلاعات رایانه ای در جهت بالا بردن سطح کارایی و سرعت بخشیدن به کلیه امور مربوط به حج و زیارت
- هماهنگی با سفارت و کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در کشورهای میزبان زایران حج، عمره و اعتاب مقدس جهت جذب تسهیلات و کارسازی امور ایشان
- گسترش و تنوع خدمات بیمه ای، بهداشتی، درمانی و ارایه خدمات رفاهی و حمایت و پشتیبانی همه جانبه زایر مخصوصاً در صورت بروز حوادث
- تشکیل ستادهای دایم و موقت حج، عمره و سایر عتبات مقدس